حمایت کارگزاران از خاتمی
دست آخر کارگزاران سازندگی هم که دربرگیرنده مردان هاشمی بود، از سید محمد خاتمی حمایت کردند. این ائتلاف با مجمع روحانیون البته کمی تعجب برانگیز بود. حجتالاسلام علی زادسر نماینده جیرفت در مجلس گفت: «هنگامی که خبر ائتلاف دو گروه را شنیدم، واقعاً متعجب و متحیر شدیم که این چگونه ائتلافی بود!» او همچنین افزود: «برای اینکه دو گروه کارگزاران سازندگی و مجمع روحانیون مبارز که در حال حاضر در قضیه ریاست جمهوری ائتلاف کرده اند، از سرسختترین مخالفین و موافقین سیاست های حضرت آیتا… هاشمی رفسنجانی بودند.» راز این ائتلاف، همسویی مبانی تئوریکی بود که این جریانات داشتند. در واقع، هر دو سوی ائتلاف در مبانی فکری لیبرال بودند. در حالی که جناح راست تنها در حوزه اقتصاد، متمایل به اقتصاد آزاد بود. این همسویی میان کارگزاران و جناح چپ بعد از دوم خرداد بیشتر به نمایش گذاشته شد و بسیاری از مردان دولت سازندگی که سالها مورد انتقاد جناح چپ بودند، بار دیگر در مسند مدیریت کشور ظاهر شدند.
برگزاری انتخابات
با فرا رسیدن زمان ثبت نام، تنها نام 4 نفر به تأیید شورای نگهبان رسید. علی اکبر ناطق نوری، سید محمد خاتمی، محمد ریشهری و سید رضا زواره ای. نام برخی رد صلاحیت شدگان هم آشنا بود. افرادی چون حبیب ا... پیمان، ابراهیم یزدی، عزت ا... سحابی، مهندس معین فر، حشمت ا... طبرزدی، اعظم طالقانی و علی فراستی در فهرست رد صلاحیت شدگان قرار داشتند. در نهایت، انتخابات هفتمين دوره رياست جمهوري در تاريخ 2/3/76 برگزار شد. در اين دوره 92/79 مردم در انتخابات شركت نمودند. خاتمي با 69 درصد آرا (20138784) نفر اول انتخابات شد.
ناطق نوری: علت شكستم هاشمي رفسنجاني بود
ناطق نوری در کتاب خاطرات خود به علل شکستش اشاره می کند و حمایت از هاشمی را یکی از عوامل تأثیرگذار در این زمینه می داند. او می گوید: «دوستان ما به آقای هاشمی انتقاد زیادی می کردند و به ایشان هم می گفتند. البته من از آقای هاشمی و دولت ایشان در مجلس، چه برای لوایح و چه برای کابینه و همچنین از خود شخص آقای هاشمی هم -چون مورد حمله و هجمه بود- مفصل دفاع می کردم. در یک مقطعی تحکیم وحدت و جریان های مقابل حمله به آقای هاشمی را شدید کرده بودند و نسبت های امریکایی و غیرامریکایی و این حرف ها را به ایشان می دادند. یک سال جلوی لانه جاسوسی بخش عظیمی از سخنرانیام در دفاع از شخص آقای هاشمی بود. گفتم: «شما که می گویید ایشان امریکایی است، این را بدانید او کسی بود که در پرونده حسنعلی منصور دستگیر شد. او کسی است که پیشکسوت است، کسی است که در حمله مسلحانه ضدامریکایی آن موقع حضور داشته است؛ ما جزو نوچه ها و دست پرورده های او در انقلاب هستیم.» بنابراین طبیعی بود که مرا حامی مطلق ایشان بدانند و عده ای از مخالفین و جناح مخالف تبلیغ می کردند که اگر آقای ناطق بیاید، وضعیت مثل سابق خواهد شد. چون یک عده مذهبی که از آقای هاشمی دلخور بودند، هم حرف داشتند، زیرا کارگزاران را وابسته به آقای هاشمی می دیدند. کمی اباحه گری و غیره در آن موقع وجود داشت که مذهبی ها اعتقاد داشتند دولت آقای هاشمی عامل عمده آن است بویژه زمانی که دختر ایشان -فائزه- به میدان آمد زمینه آزادی های این چنینی فراهم شد.» او ادامه می دهد:«یکی دیگر از عوامل عدم موفقیت من در پیروزی انتخابات موضع گیری آقای هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری بود. به نظر من ایشان مقهور آن جوسازیهایی شد که میگفتند تقلب می شود. ایشان می خواست بهعنوان رئیس قوه مجریه که وزارت کشور هم زیر نظر ایشان است، ژستی بگیرد که نخیر من هستم و نمی گذارم تقلب شود. لحن صحبت ایشان که چرا می خواهید تقلب کنید، به معنی تأیید آن همه جوسازی بود. بالاخره هر کس می توانست بگوید: اینکه از خودشان است، دارد می گوید تقلب؛ پس معلوم می شود تقلبی وجود دارد. خطبه ایشان در نمازجمعه واقعاً اثر بسیار سوئی در جامعه داشت و هیچ توجیهی هم ندارد. اخیرا شنیدم که بعضی اطرافیان ایشان گفتند: ما در تحلیل هایمان اشتباه کردیم؛ فکر می کردیم که اگر آقای ناطق بیاید، مستقل عمل می کند و خلاصه به آقای هاشمی توجه نمی کند و اگر آقای خاتمی بیاید بهتر است چون مشورت پذیر است، البته بعداً معلوم شد که اشتباه کردیم.»
هاشمی رفسنجانی: دوم خرداد روند تکاملی دولت سازندگی است
سیدمحمد خاتمی و تیم همراهش که بعدها به نام جریان دوم خرداد معروف شدند، در سال 76 با تکیه بر گفتمان مقابله با دولت سازندگی، در انتخابات هفتم ریاست جمهری به پیروزی رسیدند.
دو سال بعد در سال 78 و در آستانه انتخابات مجلس ششم، دوم خردادیها هاشمی رفسنجانی را مانعی برای بسط قدرت سیاسی شان دانستند و حملاتی گسترده علیه او ساماندهی کردند. در این شرایط، "محمد عطریانفر" چهره رسانهای جبهه دوم خرداد و مدیرمسئول روزنامه همشهری در بهمن ماه همان سال، گفتگویی تفصیلی با هاشمی رفسنجانی ترتیب داد. در این مصاحبه که علاقه و میل شدید عطریانفر در نزدیک کردن هاشمی و جبهه دوم خرداد در آن مشهود است. هاشمی در این مصاحبه و در پاسخ به این سوال که نظرش درباره عملکرد و جهتگیری دولت خاتمی چیست، اهداف و مواضع دولت اصلاحات را در راستای اهداف خود در دولت سازندگی عنوان کرد و گفت: «در اين 3،2 سال كه در صحنه فعال نبودم، جريانها را خوب ميبينم. در يك ارزيابي كلي روند را مثبت ميبينم. فكر ميكنم دولت آقاي خاتمي تا آنجايي كه به دولت ايشان مربوط است از نظر اهداف، برنامهها، با دولت من فاصله زيادي ندارد؛ تفكرات آقاي خاتمي با من زياد فاصله ندارد، نقاط مثبت سياسي هم ميبينيم. البته فضاي سياسي بازتر شده است ولي همينجا برخي كارهاي افراطي هم انجام ميشود كه اين ديگر به آقاي خاتمي و دولت ايشان مربوط نيست. كساني هستند كه به نحوي خودشان را زير چتر آقاي خاتمي ميپندارند. من توصيهام به اينها اين است كه بگذارند آقاي خاتمي با همان متانتي كه شروع كردهاند كارشان را ادامه بدهند.» هاشمی همچنین تلاش کرد تا با بیان برخی سخنان جوان پسندانه و رنگ و لعاب دار، خود را همراه و موید اقدامات ساختارشکنانه دولت خاتمی در عرصه شرعیات نشان دهد: «من عمده پيروزي و موفقيت آقاي خاتمي را در دوم خرداد و همچنين پيروزي نسبي در مجلس پنجم را براي بعضي جناحها معلول افراط جناح راست ميدانستم كه آن جناح در تحميل نظراتش به عنوان نظرات ديني بر مردم روا ميداشت. همين كه لباس مردم، شكل موي سر مردم، نشستن روي صندلي مدرسه، يا دانشگاه يا اينكه مردم چيزهايي استفاده كنند يا نكنند، به ماهواره گوش كنند يا نكنند كه اينها هيچ كدام زمينه شرعي محكمي ندارد. بله افراد متدين، مقدس خيلي متعبد ممكن است در زندگي خودشان اينها را رعايت كنند؛ اما اينكه ما بخواهيم چيزي را كه خدا از ما نخواسته بر ديگران تحميل كنيم، از نظر من مردود است. حالا اگر خدا خواسته باشد حكم شرعي باشد بنده لحظهاي هم ترديد نميكنم كه بايد حمايت كنم اما چيزهايي است كه مربوط به سليقه است يعني يك قشر ميپسندند آنها هم آدمهاي خوبي هستند ولي سليقهشان با ديگران فرق ميكند، اين تحميل در عكسالعملها خيلي مؤثر است. الآن هم همين طور شده يك طرف شما اين تندرويها و تندروها را ببينيد چه ميكنند چگونه با مسائل برخورد ميكنند گاهي مراعات نميكنند، اين افراد هم همين طور هستند، مراعات نميكنند كه به يك چيزهايي حمله ميكنند كه جامعه تحمل نخواهد كرد و آسيبش فقط به آنها نميرسد.»
رفسنجانی در پایان این مصاحبه درباره نظر صریحش درباره دوم خرداد می گوید: «در مورد دوم خرداد بايد بگويم من آن را يك روند تكاملي ميبينم كه از دوران گذشته شروع شد و رشد كرد و اولين گام اساسياش را در انتخابات مجلس قبلي برداشت. در آنجا روشن شد كه افكار عمومي چيز ديگري ميگويد. نمونه مشخص آن رأي فائزه ما بود. شايد بدترين تبليغات آن زمان درخصوص يك نماينده نسبت به فائزه شد بعد هم آن رأي بالا را در تهران آورد. كارگزاران در آن جريان درخشيدند. اين قضيه به ديگران جرأت داد كه جديتر در ميدان وارد شوند و سر از دوم خرداد درآورد و اكنون پاسداري از آن هم مهم است.»
منبع: رجانیوز